07.05.2018

Jak dobrać buty wspinaczkowe? Na co zwracać uwagę?

To bardzo specyficzne obuwie. Buty wspinaczkowe – o których będzie tu mowa – mają umożliwić nam pokonywanie wymagających dróg w pionie. To, że wspinaczka nie jest dyscypliną jednorodną sprawia, iż producenci starają się ściśle dopasować swoją ofertę do charakteru aktywności. Dlatego też na obuwie dla łojantów powinniśmy spojrzeć wielowymiarowo.

                       

Niektórzy być może zastanawiają się, czy nie można – tak po prostu – poprosić sprzedawcę, by ten polecił nam jakieś “dobre buty wspinaczkowe”? Niech to on się trochę postara i zaprezentuje co ma najlepszego, a jak rozmiar będzie dobry i spodoba się krój oraz kolor, będzie po sprawie. Otóż nie! Tutaj potrzebna jest współpraca z naszej strony. W przypadku butów wspinaczkowych nie ma mowy o rozwiązaniach uniwersalnych, które zadowolą każdego. Żeby wybór mógł spełnić nasze oczekiwania, trzeba najpierw odpowiedzieć sobie na parę pytań. Zatem jak dobrać buty wspinaczkowe? W niniejszym artykule przygotowaliśmy wskazówki dotyczące kilku kluczowych kwestii:

  • Jak dobrać buty wspinaczkowe do stopnia zaawansowania?
  • Jak dobrać buty wspinaczkowe do rodzaju wspinaczki?
  • Jak dobrać buty wspinaczkowe do preferowanej techniki?
Jak wybrać buty wspinaczkowe do swoich potrzeb?

Wybór butów wspinaczkowych to nie taka prosta sprawa. (fot. Piotr Deska)

Dla kogo buty wspinaczkowe?

Co mi tam! Pójdę na całość i kupię buty droższe, ale lepsze. Może dzięki temu nauka wspinaczki pójdzie sprawniej? – ten sposób myślenia, z pozoru logiczny, w przypadku butów wspinaczkowych, które mają służyć początkującym, nie ma racji bytu. Do najbardziej zaawansowanych konstrukcji powinno się bowiem dochodzić… małymi kroczkami. Sprawienie sobie na start obuwia dla zawodowców na pewno nie przyspieszy nauki, może za to skutecznie zniechęcić nas do tej dyscypliny.

Jak dobrać buty wspinaczkowe? Tu wymagana jest cierpliwość. Wraz z rozwojem pasji będą zmieniały się nasze priorytety. Na pewne aspekty przestaniemy aż tak zwracać uwagę, inne – wcześniej niedostrzegane – zaczną być wysoko w hierarchii. Dlatego buty, które spełnią oczekiwania nowicjusza, raczej nie przypadną do gustu osobie, która wspina się od lat.

Jakie buty wspinaczkowe dla początkujących?

Jak dobrać buty wspinaczkowe dla początkujących? Temu zagadnieniu poświęciliśmy wcześniej cały obszerny poradnik. Upraszczając nieco temat możemy powiedzieć, że od takiego obuwia powinniśmy oczekiwać:

  • większego komfortu (żeby uniknąć na starcie “szoku”);
  • prostego w “obsłudze” systemu zakładania (żeby nie tracić czasu oraz… nerwów);
  • podwyższonej wytrzymałości (pierwsze wspinaczkowe kroki zwykle są mniej precyzyjne, co naraża obuwie na szybsze zniszczenie – w butach dla początkujących korzysta się zatem z trwalszych mieszanek gum);
  • prostego wykonania (bez wszelkich dodatków, z których i tak na tym etapie nie skorzystamy);
  • niższej ceny (bo skoro dopiero zaczynamy i nie wiemy jeszcze jak rozwinie się sytuacja, nie warto przepłacać).
wybór butów wspinaczkowych

Jak dobrać buty wspinaczkowe? Na pewno trzeba wziąć pod uwagę stopień zaawansowania. Doświadczeni wspinacze zwykle mają inne oczekiwania niż nowicjusze. (fot. Piotr Deska)

Jakie buty wspinaczkowe dla średniozaawansowanych?

Gdy wypady w skały lub wyjścia na ściankę przestają mieć charakter incydentalny, a wspinaczka zaczyna być pasją, której poświęca się sporo czasu, to znak, że dołączyliśmy do grona łojantów średniozaawansowanych. A skoro przeskoczyliśmy o poziom wyżej,  zmienią się też nasze oczekiwania odnośnie obuwia. Jak dobrać buty wspinaczkowe, gdy ma się już nieco większy staż?

Wraz ze wzrostem umiejętności wspinaczkowych rośnie trudność pokonywanych dróg, maleją za to stopnie których używamy podczas wspinania. Wymaga to użycia bardziej precyzyjnych butów wspinaczkowych, czyli takich, których asymetryczna konstrukcja wymusza wysunięcie dużego palca do przodu. Dlaczego? Chodzi o to, że duży palec jest najsilniejszy – to on jest w stanie utrzymać ciężar naszego ciała na małym stopniu. Stopy powinny już się przyzwyczaić do butów wspinaczkowych, więc zwykle mija też dyskomfort, jaki odczuwamy w trakcie używania swojej pierwszej lub drugiej pary.

Większy staż to także wzrost precyzji w stawaniu na stopniach. Przestaje się ciągnąć czubkami butów po ścianie, więc i żywotność obuwia wzrasta. Można pozwolić sobie na inwestycję w któryś z droższych modeli. Szczególnie, że nie ma się wyjścia. Jeśli myśli się o wspinaniu po trudniejszych drogach, konieczne są precyzyjniejsze buty – czy to na tarcie, czy na małe stopnie.

Zobacz również: Jak wybrać buty wspinaczkowe?

Jakie buty wspinaczkowe dla zaawansowanych?

Stopy osób, które wspinają się od lat, są przyzwyczajone do najmniej komfortowych pozycji. Wygoda jest czymś, z czego można łatwo zrezygnować, gdy liczy się progres. Nic więc dziwnego, że w tej grupie dużą popularnością cieszą się najbardziej zaawansowane modele o wysokiej asymetrii.

Buty dla profesjonalistów mają zapewnić doskonałą przyczepność i precyzję w wybranym terenie. Lepsza technika ma wpływ na mniej intensywne zużywanie się obuwia, można więc pozwolić sobie na modele wykorzystujące mieszanki gum zapewniające wyższe współczynniki tarcia. Takie, które nowicjuszowi dosyć nieporadnie stawiającemu kroki na pionowych drogach, raczej nie posłużyłyby zbyt długo.

Jak dobrać buty wspinaczkowe do rodzaju wspinaczki?

Wspinaczka jest dyscypliną niejednorodną, a w jej ramach mieszczą się mniejsze podkategorie. Ta różnorodność ma też przełożenie na ofertę producentów. Po prostu nie ma technicznych możliwości, żeby stworzyć buty świetnie radzące sobie w każdych warunkach. Jeśli zależy nam na dobrym dopasowaniu butów wspinaczkowych do potrzeb, powinniśmy uwzględnić charakter miejsc, w których przede wszystkim zamierzamy się wspinać oraz specyfikę naszej dyscypliny.

Jakie buty w skały

Matka Natura zadbała o różnorodność form skalnych. Gdy zastanawiamy się jak dobrać buty wspinaczkowe, musimy mieć to na uwadze. (fot. Piotr Deska)

Buty do wspinaczki skalnej

Ogólnie rzecz biorąc, jakość butów wspinaczkowych opiera się na ich budowie i zastosowanej gumie (podeszwie). Ten rodzaj aktywności obejmuje szerokie spektrum terenów – skał o różnej fakturze powierzchni. Możemy mieć do czynienia z krawądkami, rysami, dziurkami, klamami; możemy wspinać się w wapieniu, piaskowcu czy granicie. Wszystko to narzuca dobór odpowiedniego sprzętu. Wykonanie jednego, uniwersalnego modelu obuwia wspinaczkowego jest niemożliwe bez pójścia na pewne kompromisy. Niektóre buty będą lepiej sprawowały się na drogach, gdzie występuje dużo rys i krawądek (gdzie pracujemy na palcach i to na nich spoczywa większość obciążeń), z kolei inne lepiej spiszą się na drogach tarciowych, w terenie połogim itp.

Buty na drogi wielowyciągowe

Obuwie do wspinaczki wielowyciągowej powinno być wygodne i zapewniać dużą stabilność. Preferowany system zapięcia to standardowe buty wspinaczkowe sznurowane, które zapewnia dobre dopasowanie, szczególnie podczas długiego użytkowania. Dla dróg trudniejszych technicznie dobrze, aby były ciaśniej dopasowane i dawały pewne podparcie na krawądkach. W takim przypadku, lepszym rozwiązaniem będą modele umożliwiające łatwe zdjęcie na stanowisku. Osoby, które szukają kompromisu, muszą zgodzić się na obniżenie precyzji, albo wygody (czyli – mówiąc wprost – pewien dyskomfort).

Buty na sztuczną ściankę (panel)

Jak dobrać buty wspinaczkowe na panel? Ich cechy zależą w głównej mierze od preferencji i stopnia doświadczenia osoby wspinającej. Początkujący winni się skupić na trwałych butach zapewniających dużą wygodę. Sprawa komplikuje się, gdy dobieramy buty dla bardziej doświadczonych wspinaczy. W takich przypadkach występuje bardzo wiele indywidualnych aspektów, które należy brać pod uwagę. Na przykład: osoby, które ściągają buty po każdej drodze, preferować będą modele zapinane na rzepy; wspinacze o zacięciu zawodniczym wybiorą modele umożliwiające bardzo ścisłe dopasowanie i przeznaczone na mikrostopnie, charakterystyczne dla trudnych dróg.

Buty do bulderingu (boulderingu)

Bulderowanie wymaga od wspinacza ogromnej precyzji, doświadczenia w balansowaniu ciałem i przenoszenia ciężaru w najbardziej optymalny sposób. Buty muszą zapewnić odpowiednią stabilizację i doskonałą przyczepność na najmniejszych stopieńkach, mikrokrawądkach i oblakach. Nie mogą ulegać skręceniom i osuwać się ze stopni. Istotnym jest, aby były idealnie dopasowane i dawały „czucie skały” w czasie haczenia palcami czy piętą. Idealna konstrukcja i najlepszej jakości guma – to cechy definiujące prawdziwy but do bulderingu.

buty na bouldery

Jak dobrać buty wspinaczkowe? To zależy od tego, gdzie chcemy się wspinać. Na przykład na boulderowni duże znaczenie ma precyzja. (fot. Piotr Deska)

Jak dobrać buty wspinaczkowe do techniki?

Jak już wspomnieliśmy, prócz kilku rodzajów wspinaczki, istnieje również duże rozgraniczenie na techniki wspinania. Każda z technik korzysta z innych właściwości, jakie oferuje nam obuwie wspinaczkowe. Rozważania nie mogą skupiać się wyłącznie na kształcie i rozmiarze obuwia, te bowiem musi też odpowiadać obranym celom.

Dziurki

W małych dziurkach jest bardzo ograniczona ilość miejsca, najczęściej mieszczą się w nich tylko palce, lub co gorsza sam duży palec. Często nacisk jest zwiększony poprzez podniesienie pięty. Jak dobrać buty wspinaczkowe do takiej techniki? Najlepiej będzie spisywać się w dziurkach obuwie silnie asymetryczne, odpowiednio naprężone i z zakrzywionym palcem.

Krawądki

Na krawądkach najskuteczniejszym jest obciążenie wewnętrznej bądź też zewnętrznej krawędzi buta. Bardzo niekorzystnie jeśli miękki but obraca się wokół stopy, osuwając się ze stopnia. Dobre obuwie posiadające odpowiednio sztywną śródpodeszwę zapewnia stabilność stopy i odpowiedni transfer energii.

Płyty

Na płytach generalnie nie mamy do czynienia z małymi krawędziami, powierzchnia jest jednorodna i pofalowana, z płaskimi zagłębieniami. Niezmiernie ważny jest swobodny ruch w kostce oraz mały ucisk pięty. Dzięki tarciu zapewnione jest odpowiednie utrzymanie stopy na skale. Wspinacz stoi całą przednią częścią stopy, na której opiera cały ciężar. Jak dobrać buty wspinaczkowe na płyty? Najlepsze będą modele posiadające elastyczną śródpodeszwę, „lepką” gumę i zapewniające odpowiednią czułość.

Wczytuję galerię

Rysy/szczeliny

W rysach i szczelinach za odpowiednią stabilność odpowiadają boczne części, w szczególności te umiejscowione przy palcach. To one muszą zapewnić tarcie. Jak dobrać buty wspinaczkowe, gdy zamierzamy wspinać się w rysach? Trzeba wziąć pod uwagę, że modele zbyt miękkie w bocznych partiach nie będą w odpowiednim zakresie chroniły stóp podczas klinowania, co może doprowadzić do obtarć i bólu. Buty muszą posiadać odpowiednio grubą skórę (podszytą wewnątrz) oraz podwyższony otok gumowy tak, aby zapewnić komfort użytkowania i chronić obuwie przed zbyt szybkim zniszczeniem.

Haczenie piętą

Ten rodzaj ruchu pomaga wspinaczowi podciągnąć się do kolejnego chwytu w mocno przewieszonym terenie, utrzymać balans ciała czy też zrestować się. Piętę można haczyć w dziurach, czy na różnego rodzaju kantach. Guma umiejscowiona na pięcie chroni skórę cholewki i zapewnia niezbędne tarcie. Odpowiednie naprężenie i dobre dopasowanie zabezpiecza piętę przed zsuwaniem się. Najlepiej, gdy nie ma żadnej wolnej przestrzeni pomiędzy piętą buta a stopą.

Podhaczanie palcami

Podhaczenie przodem buta jest dużo bardziej wyrafinowaną techniką, aniżeli haczenie piętą. Może być wielce pomocne w dachach lub na dużych przewieszeniach. Jak dobrać buty wspinaczkowe, by dobrze spisywały się przy podhaczaniu? Przewagę dawać będą odpowiednie wzmocnienia ponad palcami, które są bardzo praktyczne z racji zwiększenia tarcia, jak i ochrony materiału cholewki.

przymiarka butów wspinaczkowych - sznurowanych

Na wybór butów wspinaczkowych spojrzeć należy wielowymiarowo. (fot. Piotr Deska)

A więc jak dobrać buty wspinaczkowe?

Dobry wybór to wybór świadomy, dlatego zanim do głosu dojdą atuty estetyczne, warto zastanowić się nad kilkoma kwestiami wpływającymi na użyteczność. Podstawą jest tu odpowiedź na pytanie: co tak właściwie jest nam potrzebne? Dopiero wtedy, gdy ustalimy: na jakim etapie jesteśmy, jaki dokładnie rodzaj wspinaczki nas najbardziej kręci i z których technik najczęściej korzystamy, powinien się wykrystalizować obraz nowych butów. Zebranie takich informacji pomoże nam samodzielnie dokonać wyboru lub będzie cenną wskazówką dla sprzedawcy, którego poprosimy o pomoc.

Zobacz również: Buty wspinaczkowe – jaki rozmiar wybrać?

Problem polega też na tym, że buty wspinaczkowe muszą być dopasowane bardzo ściśle i to w dosłownym znaczeniu tego słowa. Tymczasem ludzkie stopy różnią się od siebie nie tylko wielkością, ale też kształtem. Co więcej, bardzo często jest tak, że jedna z naszych stóp jest wyraźnie większa od drugiej. Topowi producenci obuwia wspinaczkowego, bazując na doświadczeniu szewskich mistrzów, przygotowują po kilka tzw. kopyt, czyli modeli stanowiących odwzorowanie anatomicznych konstrukcji. Dzięki takiej różnorodności łatwiej jest dopasować buty wspinaczkowe do konkretnego “typu” stopy. W niniejszym artykule skupiliśmy się na przedstawieniu istotnych aspektów, które powinny być dla nas drogowskazem przy poszukiwaniach najlepszych butów wspinaczkowych. To jednak tylko wycinek tematu. Zachęcamy też do lektury naszego kolejnego poradnika, z którego dowiecie się czym dokładnie są wspomniane wyżej kopyta szewskie. Znajdziecie też odpowiedzi na pytania, które dotyczą zasad dobierania rozmiaru butów wspinaczkowych.

Jak widać wybór butów wspinaczkowych, to kwestia dosyć skomplikowana. Aby uprościć nieco temat, przygotowaliśmy infografikę prezentującą najważniejsze etapy opisywanego wyżej procesu.

Jak wybrać buty wspinaczkowe - infografika

Uproszczony schemat, prezentujący najważniejsze etapy “przymierzania” się do nowych butów wspinaczkowych. Tematyce zawartej w punkcie 4. poświeciliśmy osobny artykuł. (rys. 8a.pl)

                 

Udostępnij

Strona wykorzystuje pliki cookies w celach wyłącznie statystycznych. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były instalowane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na wykorzystanie plików cookies. Dowiedz się więcej.